Wczuwanie się w emocje dziecka, czyli jakie korzyści płyną z empatii?
Inteligencja emocjonalna jest ciągle mniej znana od tej tzw. inteligencji "akademickiej". Jak się okazuje niesie ona za sobą mnóstwo korzyści. Jak rodzice mogą pomóc ją rozwijać?
"Zaspokojenie podstawowej emocjonalnej potrzeby bezpiecznego przywiązania i akceptacji można zdefiniować jako stan, w którym dziecko łączy z rodzicami nierozerwalna, zdrowa więź i w którym ono czuje, że przynależy do rodziców oraz jest przez nich bezwarunkowo kochane i akceptowane" (Louis i Louis, 2017, s. 69). Ta podstawowa potrzeba może być właśnie zaspokojona, gdy mama i tata okazują dziecku wsparcie w zrozumieniu jego emocji oraz starają się je współodczuwać razem z nim (czyli okazywać mu empatię). Bardzo często zdarza się jednak, iż rodzice nie interesują się zbytnio uczuciami własnych dzieci (są zbyt zajęci obowiązkami lub też przekonani są, iż emocjami nie należy się zajmować). Doprowadza to często to toksycznych interakcji między dzieckiem a rodzicem (Louis i Louis, 2017).
Empatia oznacza, że człowiek potrafi wczuć się w emocje innego człowieka i przy tym okazać mu szczere zrozumienie. Kiedy pokłócimy się ze współmałżonkiem i po wyjściu z domu spotkamy swego przyjaciela - z pewnością będziemy chcieli się "wygadać". Z pewnością również nie będziemy chcieli słyszeć od niego pouczających rad, lecz raczej by nas wysłuchał i okazał zrozumienie. A jak to jest w przypadku naszych dzieci? Czy potrafimy okazać im empatię? (tamże)
Dzisiejsze czasy, pęd, tzw. "wyścig szczurów" nie bardzo dają nam możliwość, by odnaleźć czas na to, by skupić się na emocjach naszych dzieci, pomagać im je przepracować, zrozumieć i poradzić sobie z nimi. Także dzieci - skupione są dzisiaj na kartkówkach i sprawdzianach, kolejnych osiągnięciach tzw. "inteligencji akademickiej" (szkolnej). Podobnie jak ich rodzice, zapominają o rozwoju emocjonalnym, o tym jak ważna jest inteligencja emocjonalna (tamże).
Gottman i Declaire (1998, s.16,38; za: Louis i Louis, 2017) oberwowali dzieci na przestrzeni czasu od 4 roku życia do okresu dojrzewania. Były to dzieci, którym rodzice pomagali rozwijać inteligencję emocjonalną, empatyzowali z ich uczuciami. W swoich badaniach naukowcy ci wykazali, iż dzieci te (mające rozwinętą inteligencję emocjonalną) osiągnęły następujące kompetencje:
- równowaga emocjonalna - dzieci umiały same poradzić sobie z regulacją własnych emocji, np. szybciej się uspokajały;
- osiągnięcia szkolne - łatwiej im było skupić uwagę, a także uzyskiwały lepsze stopnie;
- kompetencje społeczne - ich przyjażnie z innymi dziećmi były trwalsze, potrafiły także nawiązać relację z równieśnikiem, nawet w przypadku, gdy ktoś im dokuczał.
Ponadto wiemy, że dzieci te rzadziej chorowały (tamże).
Dzięki tym badaniom widzimy, dlaczego tak istotne jest, by rodzice zwracali uwagę na uczucia swoich dzieci. Ważne jest, by pomóc dziecku przepracować emocje - dostrzec je, nazwać i zrozumieć. Z pewnością korzystnie wpłynie to na jego rozwój (nie tylko emocjonalny).
Bibliografia: Louis, J. P., Louis K. M. (2017). Mały człowiek, wielkie potrzeby. Sopot: GWP.